Kars Kete'si Nedir?
Kars Kete'si, Kars bölgesine özgü, mayalı hamurdan yapılan ve genellikle tereyağıyla zenginleştirilmiş bir hamur işidir. Tuzlu veya şekerli iç harcıyla hazırlanan keteler, ince açılmış yufkaların kat kat sarılmasıyla oluşur ve fırında pişirilerek çıtır bir doku kazanır. Kars’ın soğuk ikliminde, enerji veren ve doyurucu bir yiyecek olarak tüketilen bu lezzet, imece usulüyle hazırlanan bir gelenek olarak da bilinir. Hem günlük sofralarda hem de özel günlerde sıkça tercih edilir. Kars Kete'si, sadece lezzetiyle değil, aynı zamanda kültürel mirasıyla da Kars mutfağının önemli bir parçasıdır.
Malzemeler
Kars Kete'si için gerekli malzemeler basit ve genellikle her evde bulunan türdendir. Aşağıdaki ölçüler, yaklaşık 12-14 kişilik bir tarif içindir. Tuzlu veya şekerli versiyonu seçerek iç harcı hazırlayabilirsiniz.
| Kategori | Malzeme | Miktar | Not |
|---|---|---|---|
| Hamur için | Süt (ılık) | 1 litre | Su ve süt karışımı da kullanılabilir. |
| Sıvı yağ | 1 su bardağı | ||
| Tuz | 1 yemek kaşığı | ||
| Toz şeker | 1 yemek kaşığı | Mayanın aktifleşmesi için. | |
| Instant maya | 1 paket (10 gr) | Alternatif olarak 1 yemek kaşığı kuru maya kullanılabilir. | |
| Un | Yaklaşık 16 su bardağı (2 kg) | Kontrollü eklenmeli, yumuşak hamur hedeflenir. | |
| Tuzlu iç harcı için | Tereyağı veya margarin | 1 paket (250 gr) | Eritilmiş olarak kullanılacak. |
| Sıvı yağ | 1 su bardağı | ||
| Tuz | 1 çay kaşığı | ||
| Un | 8 su bardağı | Kavrulacak. | |
| Şekerli iç harcı için | Tereyağı veya margarin | 1 paket (250 gr) | Eritilmiş olarak kullanılacak. |
| Sıvı yağ | 1 su bardağı | ||
| Pudra şekeri veya toz şeker | 2 su bardağı | ||
| Un | 7,5 su bardağı | Kavrulacak. | |
| Hamuru yağlamak için | Tereyağı veya margarin | Yarım paket (125 gr) | Eritilmiş. |
| Sıvı yağ | Yarım çay bardağı | ||
| Üzeri için | Yumurta | 2 adet (sarısı) | Çırpılmış, ketelerin üzerine sürülecek. |
Not: Malzeme miktarları, tarifin boyutuna göre ayarlanabilir. Daha az porsiyon için ölçüleri orantılı olarak azaltabilirsiniz.
Yapılış
Kars Kete'si yapımı birkaç temel aşamadan oluşur. Aşağıdaki adımları takip ederek bu lezzeti evinizde kolayca hazırlayabilirsiniz:
Maya hazırlama: Ilık sütü, toz şekeri ve instant mayayı derin bir kapta karıştırın. Mayanın aktifleşmesi için 10 dakika bekletin. Maya köpürmeye başladığında hazır demektir.
Hamur yoğurma: Maya karışımına tuz, sıvı yağ ve unu azar azar ekleyerek yumuşak bir hamur yoğurun. Hamurun kulak memesi kıvamında olması önemlidir. Hamuru temiz bir bezle örtüp ılık bir yerde yaklaşık 1 saat mayalanmaya bırakın.
İç harcı hazırlama: Tuzlu veya şekerli iç harcı için tereyağı veya margarini bir tavada eritin. Sıvı yağı ekleyin. Tuzlu harç için tuz ve unu, şekerli harç için şeker ve unu ilave ederek kısık ateşte, un hafif bir koku yayana kadar kavurun (yaklaşık 4-5 dakika). Harcı soğumaya bırakın.
Hamur bezeleri: Mayalanan hamuru 12-14 eşit bezeye ayırın. Her bezeyi oklava ile mümkün olduğunca ince bir yufka şeklinde açın (yaklaşık 30-40 cm çapında).
Kete doldurma: Açılan yufkanın üzerine eritilmiş tereyağı ve sıvı yağ karışımından bir fırça yardımıyla sürün. İç harcı yufkanın ortasına eşit şekilde yayın. Yufkanın kenarlarını içe katlayarak kare veya yuvarlak bir şekil verin. Kenarları iyice kapatın ki iç harç dışarı sızmasın.
Pişirme: Hazırlanan keteleri yağlı kağıt serili veya yağlanmış fırın tepsisine dizin. Üzerlerine çırpılmış yumurta sarısı sürün. Önceden ısıtılmış 180-200°C fırında, ketelerin üzeri kızarana kadar yaklaşık 20-30 dakika pişirin. Fırınınızın performansına göre, ketelerin altının da kızarması için tepsiyi fırının alt rafına yerleştirebilirsiniz.
Servis: Pişen keteleri fırından çıkarın ve üzerini temiz bir bezle örterek 5-10 dakika dinlendirin. Dilimleyerek veya bütün olarak servis yapın.
Püf Noktaları
Kars Kete'sini mükemmel bir şekilde hazırlamak için aşağıdaki ipuçlarına dikkat edin:
- Ilık süt kullanın: Maya hazırlarken ılık süt (35-40°C) kullanmak, mayanın daha hızlı aktifleşmesini ve hamurun iyi kabarmasını sağlar.
- Unu kontrollü ekleyin: Hamurun yumuşak ve elastik olması için unu azar azar ekleyin. Fazla un, ketelerin sert olmasına neden olabilir.
- İç harcı eşit dağıtın: İç harcı beze sayısına göre bölerek her ketede aynı miktarda harç olmasını sağlayın.
- Yufkaları ince açın: Bezeleri mümkün olduğunca ince açmak, ketelerin hafif ve çıtır olmasını sağlar.
- Yağ miktarına dikkat edin: Yufkaları yağlarken gereğinden fazla yağ kullanmayın, aksi takdirde keteler çok yağlı olabilir.
- Pişen keteleri örtün: Fırından çıkan ketelerin üzerini temiz bir bezle örtmek, onların yumuşak kalmasını sağlar.
- Dondurucuda saklama: Hazırladığınız keteleri hava geçirmez kaplarda dondurucuda saklayabilir, ısıtarak ilk günkü tazeliğinde tüketebilirsiniz.
- Fırın ısısı: Fırınınızın performansına göre ısıyı 180-200°C arasında ayarlayın. Altının iyi pişmesi için tepsiyi fırının alt rafına yerleştirebilirsiniz.
Ortalama Hazırlanış Süresi
| Aşama | Süre |
|---|---|
| Hazırlık (hamur ve harç) | 1 saat |
| Pişirme | 20-30 dakika |
| Toplam | 1 saat 20 dakika - 1 saat 30 dakika |
Not: Mayalanma süresi, ortam sıcaklığına bağlı olarak biraz uzayabilir.
Servis Önerileri
Kars Kete'si, hem tatlı hem tuzlu versiyonlarıyla farklı lezzetlerle uyum sağlar. Tuzlu kete, Kars’ın meşhur kaşar peyniri veya çeçil peyniriyle birlikte kahvaltılarda harika bir seçenek olur. Şekerli kete ise çay, reçel veya bal ile servis edildiğinde tatlı bir atıştırmalık olarak öne çıkar. Yanında bir bardak taze demlenmiş çay, ketenin lezzetini tamamlar. Özel günlerde veya misafir ağırlarken, keteyi dilimleyerek şık bir sunum yapabilirsiniz.
Besin Değeri
Kars Kete'si, yüksek kalorili bir hamur işi olmasına rağmen, kullanılan tereyağı ve süt sayesinde besleyici özelliklere sahiptir:
- Karbonhidratlar: Un ve şeker (şekerli versiyonda) sayesinde enerji verir.
- Yağlar: Tereyağı ve sıvı yağ, keteye zengin bir lezzet katar ve doymamış yağlar içerir.
- Protein: Süt ve yumurta, hafif bir protein kaynağı sağlar.
Not: Kalori değeri, iç harca ve kullanılan yağ miktarına bağlı olarak değişebilir. Daha hafif bir versiyon için margarin yerine tereyağı tercih edebilir veya yağ miktarını azaltabilirsiniz.
Kars Kete'si, Kars mutfağının en özel ve sevilen lezzetlerinden biridir. Hem tatlı hem tuzlu versiyonlarıyla her damak zevkine hitap eden bu hamur işi, doğru tekniklerle hazırlandığında evde de profesyonel bir sonuç verir. Ilık süt, ince açılmış yufkalar ve dikkatli yağ kullanımıyla, Kars’ın geleneksel lezzetini sofranıza taşıyabilirsiniz. Deneyin ve bu eşsiz lezzeti sevdiklerinizle paylaşın. Afiyet olsun!
